Quoniam universe libertates et gratie que a regibus, et principibus dantur suis gentibus, et conceduntur consueverunt et debent ne oblivione tradantur scripture memorie comendari, idcirco in Dei nomine, noverint universi presentes pariter et futuri, quod nos Jacobus Dei gratia rex Aragonum, Maioricarum et Valentie, comes Barchinone et Urgelli, et dominus Montispessulani, attendentes plurima grata et idonea servitia que vos probi homines et universitas civitatis Maioriarum nobis achtenus facere multimode curavistis, necnon etiam et fidelitatem quam erga nos in cunctis nostris negociis studivistis habere, per nos et nostros successores cum hac presenti carta perpetua valitura, laudamus concedimus et confirmamus vobis fidelissimis nostris probis hominibus et universitati civitatis Maioricarum predictis ac universis populatoribus seu habitatoribus tocius regni Maioricarum tam presentibus quam futuris, privilegia omnia et singula, ac libertates, franchitates seu immunitates a nobis concessa vobis seu antecessoribus vestris usque hodie et concessas, pro ut in cartis quas inde a nobis habetis, melius et plenius continetur.

Laudamus etiam concedimus et confirmamus vobis et vestris imperpetuum, donationes ac concessiones cavalleriarum et aliarum hereditatum, et pocessionum a nobis concessarum et datarum vobis seu antecessoribus vestris, pro ut in capitebrevi inde a nobis facto, plenius continetur.

Et donationes etiam omnes hereditatum quarumlibet et aliarum possessionum, a nobis vobis vel antecessoribus vestris factas, post predictum caput breve factum cum cartis nostris, ut in eis plenius continetur, ita videlicet quod vos et vestri successores imperpetuum possitis uti et utamini libertatibus, et franchitatibus predictis, pro ut continetur in cartis seu privilegiis vestris predictis, que et quas inde habetis a nobis, et dictas hereditates et possessiones vestras a nobis vobis vel antecessoribus vestris datas, possitis dare vendere impignorare et alienare, franche et libere et sine aliqua contradictione, pro ut in carta franchitatis vestra continetur, et cum prole etiam et sine prole.

Item cum expediens sit et consonum racioni, unamquamque civitatem sigillum proprium comunitatis habere, volumus et concedimus vobis et probis hominibus, et universitati civitatis Maioricarum predictis imperpetuum, quod possitis facere et habere vos et vestri successores sigillum proprium comunitatis civitatis predicte, in quo ex una parte sit signum nostrum, et ex alia parte signum castri nostri almudayne Maioricarum, cum quo quidem sigillo litteras dicte universitatis sigillare licite valeatis.

Damus etiam per nos et nostros ac concedimus vobis et vestris quod libere et absolute ac sine impedimento et contradictione alicuius persone, possitis ponere et mittere seu constituere cequiarium, de anno in anno, qui custodiat et ducat aquam cequie maiori earum, ad comunem utilitatem civitatis et terre Maioricarum.

Et quod quilibet vestrum possitis ducere et ducatis aquam ad rigandum, et ad usus vestros per loca in quibus minus prejuditium aliis fatiet atque dampnum.

Item, cum de quibusdam verbis hiis scilicet enorme crimen in vestris consuetudinibus sive cartis contentis, quid enorme crimen dicatur plurimum dubitetur, hoc per presentem cartam decernimus et taliter declaramus, quod enorme crimen intelligitur, de crimine lese maiestatis, et crimine false monete, et de crimine heresis, et de crimine vel delicto, propter quod aliqua persona, penam mortis sive corporalem debeat sustinere. Et sic enorme crimen debere intelligi de cetero de predictis criminibus et non aliter statuimus et mandamus.

Item per nos et nostros concedimus vobis, et statuimus imperpetuum, quod si aliquis de aliquo debito quo obligato teneatur semel a nobis, vel successoribus seu heredibus nostris fuerit elongatus, et aliud postea de eodem debito specialiter vel simul cum aliis debitis obtinuerit elongamentum, illud secundum elongamentum quo ad illud debitum de quo iam semel elongatus fuerit, non prosit eidem, nec a nostra curia observetur, immo ab ipso fatiat fieri suo creditori, et illi etiam qui comandam fecit, de qua semel iam elongatus fuerit breviter scilicet ac sine cause strepitu justitie complementum. Et hoc in civitate et regno Maioricarum, volumus et statuimus sic perpetuo observari.

Item concedimus vobis et vestris quod omnes et singuli illi qui tenent vel de cetero tenuerint, domos hereditates vel alias possessiones ad certum laudimium, et ipsas in totum vel in partem alii vel aliis stabilire voluerint ad simile vel maius aut minus laudimium, possint hoc facere sicut voluerint, salvo laudimio et omni iure domini maioris, pro ut in instrumento prime adquisitionis contineatur.

Item concedimus vobis et vestris, ac volumus et statuimus imperpetuum, quod si aliquis tenuerit domos vel alias hereditates seu possessiones ab aliquo ad certum censum sive tributum vel ad aliquam aliam servitutem et illas stabilierit in totum vel in partem alii vel aliis ad certum censum sive tributum, et ille vel illi cui vel quibus ipsas stabiliverit censum illum sive tributum termino condicto solvere noluerit, ipse stabilitor possit ipsas hereditates ac possessiones emparare, et portas de domibus ipsis extrahere pro suo sensu, sive tributo sua propria auctoritate, ipso solvente domino maiori pro quo ipsa tenuerit, censum sive tributum quod ei inde facere teneatur. Et hoc volumus sic de cetero in civitate, et insula Maioricarum, perpetuo observari.

Item volumus statuimus et mandamus, quod siquis comiserit seu fecerit aliquid enorme crimen a nobis superius declaratum, bandegetur per civitatem Maioricarum predictam, et per parrochias insule, extra ipsam civitatem. Et postquam aliquis sic banditus fuerit ut est dictum, quecumque persona ipsum in civitate, vel insula maiori earum sustinent vel recollegent scienter, sit mercedi nostre seu nostrorum heredum vel successorum incursa cum omnibus bonis suis.

Pro debito vero vel comanda aut aliis contractibus obligationis seu promissiones inter quaslibet personas initis, curia perquirat vel perquiri fatiat ipsum debitorem vel tenentem comandam aut aliter obligatum, per civitatem, et insulam Maioricarum, et emparet ei omnia bona sua, et mandet atque commoneat unicuique domino navium et aliorum lignorum quod ipsum ab insula non extrahant. Et demum si curia ipsum debitorem vel tenentem comendam aut ex aliis predictis contractibus, obligatum ut dictum est, hiis ita peractis invenire non poterit, bandeget ipsum sub pena sexaginta solidos, in quam incidat quicumque ipsum bandeiatum post predictum bandeiamentum factum sustinuerit vel recollegerit scienter.

Item ad elidendam omnem dubietatis materiam, volumus et concedimus vobis et vestris ac statuimus imperpetuum, quod siquis stabilivierit alii vel aliis aliquos honores domos vel alias hereditates seu possessiones, quos vel quas ab alio tenuerit ad censum sive tributum, vel ad aliam servitutem, et inde aliquid receperit pro intrata, de ipsa intrata habeat dominus maior terciam partem, et ille qui ab ipso domino maiori eas tenuerit, residuas duas partes. Et sic dominus maior cartam vel cartas de tali stabilimento vel stabilimentis factas, salvo suo iure firmare teneatur.

De venditionibus, et aliis contractibus domorum hereditatum, et aliarum possessionum, fiat et observetur et ut est fieri hactenus consuetuum, nisi tamen certa quantitas vel certum laudimium sint apposita in instrumentis adquisitionum primarum, quorum instrumentorum pacta et conditiones pro ut in eis contineantur volumus et statuimus observari.

Item quia offitiales nostri quasdam causas terminare quandoque differebant reservantes ipsas nobis vel heredi nostro propter quod aliqui se gravatos dicebant, volumus ac statuimus imperpetuum per nos et nostros, quod si vicarius, baiulus, vel aliquis nostrum vel successorum aut heredum nostrorum locum tenens, fecerit aut moverit racione domini vel offitii sui alicui vel aliquibus questionem aliquam vel demandam civilem aut criminalem vel alterius modi teneatur ipsam causam vel questionem terminare per sententiam, consilio scilicet pro ut moris est proborum hominum civitatis, infra quatuor menses numerandos postquam mota fuerit ipsa questio sive causa, nisi tamen ipsam causam vel questionem differri oporteret dilatione testium legitima, vel propter maris impedimentum, propter quod tute ad partes Montispesulani, vel Catalonie transfretari non posset. Et ultra predictos quatuor menses, ipse cause vel questiones nisi ut dictum est differri non possint, que si ultra dictum statutum nostrum differrentur ultra spatium quatuor mensium, nullius penitus sint valoris, nisi differentur voluntate illius, contra quem causa ipsa vel questio esset mota. Salvis tamen in omnibus mandatis nostris et heredum vel successorum nostrorum.

Item volentes et desiderantes, et desiderantes omnem utilitatem civium, et habitatorum civitatis predicte et insule eiusdem volumus, et concedimus vobis ac statuimus imperpetuum et mandamus, quod aliqua societas, senensium, florentinorum, placentinorum, et luchentium non admittatur, nec sit de cetero in civitate vel aliquo loco regni Maioricarum, nec aliquis de societate predictorum, possit facere residentiam vel habitationem continuam in civitate et insula memoratis.

Item concedimus vobis ac statuimus imperpetuum, quod milites, et omnes alii qui aliquas hereditates vel possessiones emerunt vel aliter adquisiverunt de realenco nostro ab hominibus servitii nostri civitatis Maioricarum, vel insule eiusdem vel ab aliis, solvant et solvere teneantur tam ipsi quam homines sui populati in ipsis hereditatibus seu possessionibus, partem suam pro ipsis hereditatum et possessionibus quas de realenco nostro emerunt et tenent, in omni comuni vicinali seu vicinatico civitatis Maioricarum.

Item volumus, et concedimus vobis ac statuimus imperpetuum quod omnes civis et habitator civitatis Maioricarum, solvat et ponat partem suam in omni comuni vicinali seu vicinatico civitatis predicte, pro domibus et hereditatibus ac possessionibus, quas habeant in civitate Maioricarum, et terminis suis salvo censu sive agrario dominorum, et pro omni mobili suo ubicumque ipsum habeant. Exceptis tamen illis domibus hereditatibus seu possessionibus quas tenuerint a nobilibus vel capitalibus ecclesia sive ordinibus extra civitatem.

Item concedimus vobis et statuimus imperpetuum, quod omnes homines nobilium, sive capitalium, et ordinum clericorum, et militum, a quarumcumque aliarum personarum civitatis et regni Maioricarum, mittant et solvant partem suam pro bonis suis in reparandis et operandis muris, et vallis civitatis Maioricarum, et in talahiis, et in armamento maris et terre ad defensionem civitatis, et regni Maioricarum, predicti, quandocumque scilisset et quocienscumque comune civitatis predicte ista duxerint facienda. Necnon etiam omnes et singuli illi nobiles capitales, ordines, clerici, milites, et quicumque alii qui de cequia Maioricarum rigant rigabunt, solvant partem suam pro hereditatibus et possessionibus quas inde rigant vel rigaverint, in expensis et missionibus omnibus necessariis ad reparandum et mundandum fontem et cequiam antedictam.

Mandamus itaque firmiter baiulus, vicariis, curiis, et aliis offitialibus, et subditis nostris presentibus et futuris, quod predicta omnia firma habeant et observent, ac fatiant inviolabiliter observari ut superius continentur, et non contraveniant nec aliquem contravenire permittant aliqua ratione.

Data Maioricarum, decimo kalendas augusti anno Domini millesimo ducentesimo LXº nono.

Signum + Jacobi Dei gratia regis Aragonum, Maioricarum et Valentie, comitis Barchinone et Urgelli et domini Montispessulani.

Testes sunt, Berengarius de Tornamira, Guillermus de Montegiscardo, Jacobus de Sancta Eugenia sacrista Maioricarum, P. Nunitii, Mi. Nunitii.

Sig+num Simonis de Sancto Felitio, qui mandato domini regis predicti, hec scripsit cum supraposito in XXXIIª linea, ubi dicitur "extra civitatem" et clausit loco die et anno prefixis.