[Privilegia prelatorum, religiosorum et omnium clericorum, in curia Ilerdensis]

In Christi nomine.

Sit notum cunctis quod cum nos, Jacobus, Dei gracia rex Aragonum, Maioricarum et Valencie, comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispesulani; et venerabilis Benedictus, Dei gracia Terrachonensis archiepiscopus, Bernardus Elnensis, Petrus Pampilonensis, Arnaldus Cesaraugustanensis, B. Vicensis, Dominicus Oscensis, Arnaldus Barchinonensis, Petrus Gerundensis episcopi, et Guillermus de Montecatheno, Ilerdensis, et B. de Olivella, Dertusensis, et frater Hugo de Iohis, milicie Templi, et frater Geraldus Amici, Hospitalis Jherosolimitani, magistri in Aragonia et Cathalonia, et abbas Rivipullensis, Populeti, de Cuxano, Montis Aragonum, Sancti Johannis de Pinna, et Arnaldus, prepositus Terrachonensis, et multi alii ecclesiarum prelati, viri religiosi et clerici, barones et milites; essemus in curia quam in Ilerde civitate celebravimus personaliter constituti pro statu terre nostre in melius reformando, et pace et treuga inviolabiliter observanda, dicti archiepiscopus, episcopi et prelati, et magistri Templi et Hospitalis, et alii viri religiosi et clerici, nos, humiliter rogaverunt quod privilegia et libertates, per nos et predecessores nostros eis concessas et concessa, et quedam alia que continentur inferius, deberemus eis concedere et eciam confirmare.

[1] Nos, igitur, rex predictus, predecessorum nostrorum vestigiis inherentes, qui libertates et privilegia ecclesie, et viris religiosis, tanquam viri catholici concesserunt, et munificencias et donaciones fecerunt et labores volunctarii subierunt, ut quietem ecclesiis et subditis prepararent, concedimus et sollempniter confitemur cum hoc publico instrumento perpetuo valituro, quod nos et successores nostri tenemur, ex debito regalis officii, deffendere prelatos et clericos, et religiosos, et homines et bona eorum nostris propriis sumptibus et expensis, et ad hoc faciendum in presenti nos astringimus successores nostros relinquentes ad similia obligatos.

[2] Item, nolumus quod aliquod preiudicium paretur ecclesiis, vobis archiepiscopo, episcopis et magistris, et aliis viris religiosis, et ecclesiarum prelatis et clericis, vel hominibus vestris, nec successoribus vestris, propter collectam peccunie quam nunc facitis hominibus vestris, pro tuicione et defensione vestra et vestrorum bonorum et hominum facienda.

[3] Item, concedimus vobis quod vicarii et baiuli nostri, iurent in posse episcopi diocesani, publici in presencia populi, quod fideliter exerceant iusticiam, et quod propter hoc peccuniam non recipiant, et quod defendant vos, clericos, et homines vestros et vestrorum, et eorum bona, viriliter et potenter.

[4] Item, concedimus vobis quod vicarii, baiuli et subvicarii, et alii officiales nostri iurent in posse episcopi diocesani, observare treugas et paces, et quod fideliter dent partem suam episcopis, secundum quod in instrumento pacis et treuge plenius continetur. Et hoc iurent subvicarii in Aragonia, ita quod subvicarii suum salarium recipiant consuetum. Episcopi autem, nichil recipiant in Aragonia, cum hoc non sit de consuetudine observatum.

[5] Item, promittimus bona fide quod defendemus vos, et alios prelatos et clericos, et viros religiosos, et homines et bona vestra, et eorum, contra depredatores et pacis et treuge violatores, et quoscumque alios vos vel ipsos contra iusticiam aggravantes.

[6] Item, promittimus quod observabimus et faciemus observari paces et treugas, prout in forma ipsius pacis lacius continetur.

[7] Item, promittimus quod emendabimus omnes iniurias, vobis et vestris hominibus, per nos et nostros factas, et restituemus ablata, et quod vos nobis illud idem similiter faciatis.

[8] Item, promittimus vobis quod persequemur falsarios monete nostre, et ipsos prout iustum fuerit puniemus.

[9] Item, volumus et concedimus vobis quod non exigatur a vobis nec ab aliis prelatis et clericis et viris religiosis, in tota terra nostra, vel in mari, leuda vel pedagium pro rebus vestris, et ad usum vestrum emptis tantum, nec impediemus per nos vel per alium quo minus possitis libere res vestras transfferre per mare aut per terram ad quecumque loca volueritis, nisi hoc prohiberetur propter sterilitatem vel caristia nimiam et evidentem terre, de blado per mare ad partes alias non portando. Per istud vero capitulum, non intelligimus nec volumus quod iuri seu libertati domini archiepiscopi vel ecclesie Terrachonensis in aliquo derogetur.

[10] Item, concedimus et confirmamus vobis, eclesiis et monasteriis, locis religiosis et aliis episcopis, abbatibus et prelatis, et clericis, et viris religiosis, et hominibus vestris et ipsorum, omnia privilegia et libertates per nos et predecessores nostros, vobis et ipsis concessa, nisi talia essent privilegia que de iure vel de foro regni Aragonum essent merito revocanda.

[11] Item, concedimus quod vicarii vel subvicarii, baiuli vel [...] nostri, non faciant questiam nec exaccionem bladi, ovium nec alterius cuiuscumque rei vobis vel aliis clericis ac viris religiosis vel hominibus vestris vel eorum. Et si forte in aliquo istorum contrafacerent, promittimus vobis quod nos illud integre infra duorum mensium spacium postquam requisiti fuerimus emendari et restitui faciemus.

[12] Item, concedimus quod cum aliquis fuerit excommunicatus legitime, in iudicio ad agendum non admittatur in foro seculari, sed potius repellatur quousque fuerit absolutus.

[13] Item, concedimus vobis, archiepiscopo, quod sit salvum ius vestrum vobis et ecclesie Terrachonensi, generaliter et specialiter, in omnibus supradictis, et sit nobis ius nostrum salvum similiter in eisdem.

Et ut supradicta omnia et singula maiori gaudeant firmitate, iuramus per Deum et hec sancta IIIIor. Evangelia corporaliter a nobis tacta, et per Crucem Domini, quod omnia supradicta et singula observabimus et attendemus bona fide et sine enganno, et observari etiam firmiter faciemus, et contra non veniemus per nos vel aliam interpositam personam. Sic nos Deus adiuvet et hec sancta Dei Evangelia.

Et ad omnia predicta et singula firmiter observanda et complenda, volumus heredes et successores nostros perpetuo obligatos.

In testimonio autem premissorum, presentem cartam sigilli nostri munimine fecimus roborari.

Actum est hoc Ilerde, II nonas aprilis anno Domini Mº CCº LVIIº.

Sig+num Jacobi, Dei gracia regis Aragonum, Maioricarum et Valencie, comitis Barchinone et Urgelli et domini Montispesulani.

Testes fuerunt archiepiscopus, episcopi et viri religiosi predicti, Raymundus de Cardona, Raymundus de Montecatheno, Hugo de Segarch, Eximinus de Focibus, Bernardus de Sancta Eugenia, P. de Montecatheno, Gaufredus de Rochabertino, Guillermus de Castro Novo, Raymundus de Urgio.

Sig+num Michaelis de Alcoario, qui mandato domini regis, pro domino fratre Andrea, episcopo Valencie cancellario suo, hec scribi fecit loco die et anno prefixis.