Logo UJI
ARXIU VIRTUAL JAUME I
Documents d'època medieval relatius a la Corona d'Aragó
1317, desembre 2. València
Jaume II declara la total autonomia de Vila-real respecte de la vila de Borriana
Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria Reial. Registre nº ....., ff. .... Original
Transcripció efectuada l'any 1999 a partir del manuscrit de referència

Noverint universi, quod cum coram excellentissimo et magnifico domino Iacobo, Dei gratia rege Aragonum, Sardinie et Corsice, ac comite Barchinone, causa seu questio uteretur inter universitatem hominum Burriane agentem ex una parte, et universitatem hominum Ville Regalis deffendentem ex altera, super eo quod dicta universitas Burriane petebat, quod cum dictus locus de Villa Regali essent situs et edificatus infra terminos Burriane, quos terminos illustrissimus rex Iacobus memorie recolende, avus dicti domini Regis nunc viventis dederat et concesserat dicte ville de Burriana et hominibus habitatoribus in eadem, et de iure et ratione idem loco de Villa Regali deberet esse subiectus dicte ville de Burriana tanquam capiti, et dicti homines de Villa Regali indebite contradicerent facere et recipere in posse iusticie de Burriane iusticiam complementum, contradicerent insuper contribuere pro modo hereditatum, quas possidebant a bonorum que habebant infra terminos Burriane predictos.
Cum universitate et hominibus dicte ville de Burriana, in omnibus et singulis exaccionibus et contribucionibus patrimonialibus vicinalibus, tam personalibus quam regalibus et publicis functionibus, quas dictam universitatem et homines Burriane oportebat facere et contribuere.
Et ideo, iidem homines Burriane petebant sentencialiter declarari predictum locum de Villa Regali fore et debere esse subiectum predicte ville de Burriana et universitati eiusdem, et ipsos homines de Villa Regali debere facere et recipere ius in posse iustice dicte ville de Burriana, pecierunt etiam predictos homines de Villa Regali sentencialiter condempnari et condempnatos compelli ad contribuendum cum dicta universitate et hominibus Burriane in omnibus et singulis exaccionibus et contribucionibus patrimonialibus, vecinalibus, tam personalibus quam regalibus et publicis funccionibus, quas dictam universitatem et homines Burriana facere et contribuire oporteret, pecierunt insuper declarari predictam universitatem et homines Burriane habere ius in omnibus et singulis supradictis.
Tandem idem dominus Rex, auditis partium racionibus presentibus Guillemo Ubach, Bernardo Berengarii, Petro Alfonsi et Guillermo de Manblella, sindicis et procuratoribus dicte universitatis de Burriana ex una parte, et Jordano de Calaçeit et Antonio Padrona, procuratoribus et sindicis dicte universitatis de Ville Regali ex altera, nomine dictarum universitatum procesit super predictis ad ferendam sentenciam in hunc modum:
Unde nos Iacobus, Dei gratia rex Aragonum supradictus, viso libello seu peticione oblata pro partem universitatis hominum de Burriana coram nobili Dalmacio de Castro Novo, tunc gerente vices procuratoris in regno Valencie pro inclito infante Iacobo, karissimo primogenito et generali procuratore nostro, contra universitatem hominum Ville Regalis, cuius libellis seu peticionis tenor sequitur in hunc modum:
Coram vobis, nobili Dalmacio de Castronovo, procuratore regni Valencie, conquerendo proposuit Guillermus Ubach, Bernardus de Claret et Petrus Alfonsi, sindici et procuratores universitatis et hominum Burriane, contra Iordanum de Calaceyt, qui dicitur iusticie Ville Regalis, et contra Berengarium Oçello, Borracium Colomer, Arnaldum Martini, Raimundum Guasch, qui dicuntur iurati Ville Regalis, et contra Bertrandum de Calaçeit, Petrum Loreta, Bernardum Juneda, Guillermum Juneda, Bernardum Çafont, Guillermum Oçello, et Petrum Scuder, et contra ceteros homines habitatores dicti loci de Villa Real, habentes possessiones et hereditates infra terminos Burriane infrascriptos, dicentes et asserentes contra eos quod dominus Iacobus, inclite recordacionis rex Aragonum, concessit dicte ville de Burriana quod haberet suos terminos sicut habere solebat tempore sarracenorum et tenebat; quiquidem termini sunt et erant de litore maris usque ad terminos de Bechin, et de Onda, et de terminis de Nules usque ad rivum de Millas, et etiam dedit et concessit dicto loco de Burriana totam illam terram que esta extra cequiam de Burriana, videlicet de la Rapita usque ad rivum de Almaçora, et inde usque ad Betxin. Dedit insuper dictus dominus rex Iacobus et concessit universis populatoribus de Burriana, qui tunc erant, et omni progeniei et posteritate eorum, aquas, erba, pascua et omnes hereditates franchas et liberas, et alia que ad usum homines pertinent universa.
Unde, cum dictus locus de Vila Real sit situs et edificatus infra iam dictos terminos Burriane, et sic de iure et ratione dictus locus de Vila Real sit situs et edificatus infra iam dictos terminos Burriane, et sic de iure et ratione dictus locus de Vila Real, sit et debeat esse subiectus dicte ville de Burriana tanquam capiti, et homines habitatores in dicto loco de Vila Real indebite contradicant facere et recipere in posse iusticia Burriana iusticie complementum, et contradicant insuper contribuere pro modo hereditatum quas possident, et bonorum qui habent infra terminos Burriane supradictos, cum universitate et hominibus dicte ville de Burriana, in omnibus et singulis exaccionibus et contribucionibus patrimonialibus, vicinalibus, tam personalibus quam regalibus et publicis funccionibus, quas dictam universitatem et homines Burriane oportet facere et contribuere.
Idcirco, dicti sindici et procuratores universitatis et hominum Burriane petunt sentencialiter declarari predictum locum de Vila Real fore et debere esse subiectum predicte ville de Burriana et universitate eiusdem, et predictus Jordanus de Calaçeit, qui dicitur iusticia, et alios supradictos dicuntur iurati et habitatores dicti loci de Vila Real, debere facere et recipere ius in posse iusticie dicte ville de Burriana, petunt insuper predictos homines de Vila Real sentencialiter condempnari, et condempnatos compelli ad contribuendum cum dicta universitate et hominibus burriane in omnibus et singulis exaccionibus et contribucionis patrimonialibus, vicinalibus, tam personalibus quam regalibus, et publicis functionibus quas dictam univerrsitatem et homines Burriane facere contribuere oportebit; petunt insuper declarari predictam universitatem et hominem Burriane habere ius in omnibus et singulis supradictis.
Et super omnibus et singulis supradictis, dicti sindici petunt eisdem fieri iusticie complementum, salvo iure addendi, minuendi, et cetera.
Protestantur attamen quod non astringunt se probaturos omnia in peticione contenta, set ea tantum que sibi suficiant de premissis.
Et visis exceptionibus pluribus et diversis contra dictam peticionem apponitis, et responsiones dicto libello seu peticioni facta pro partem dicte universitatis de Villa Regali; viso etiam procesu super predictis habito, et omnibus in eodem contentis in nostro consilio pleno disputatis, discussis, et examinatis, cum constet nobis pro processu predictum testes, instrumenta publica et alia legitima documenta predictam universitatem de Villa Regali et homines eiusdem universitates habuisse et habere iusticiam in dicto loco de villa Regali, sub cuius examine ius et iusticiam recipiebant et faciebant de se querelantibus iusticiam complementum, et etiam contribuebant per se et inter se in omnibus et singulis exaccionibus et contribucionibus tanquam non subiecta universitati de Burriana predicte, et predicta fecisse et tenuisse et observasse inter se a tanto tempore citra, quod secundum forum et rationem sunt exempti et liberati ab omni subieccione, servitute et iure subiecccionis, que universitas hominum de Burriana poterat et posset habere in et de predictis petitit, et in presens iudicium deductis, super universitate predicta de Villa Regali, et super hominibus eiusdem universitatis, et sic sint racione predicta et aliis pluribus extra subieccionem servitutem predictas, si quas in eas et super ipsis habebant dicta universitas et homines Burriana; idcirco predictis rationibus moti, et aliis pluribus que movere possunt et debent animum iudicantis, sentenciando pronunciamus predictam universitatem de Villa Regali et homines eiusdem universitatis, non [subesse] universitati Burriane et hominibus eiusdem Burriane, nec debere in posse iusticie Burriane, tanquam sui ordinarii iudicis iusticie complementum, recipere seu facere, nec contribuere, pro modo hereditatum quas possident, et bonorum que habent infra terminos Ville Regalis predicte, cum universitate et hominibus dicte ville de Burriana, in exaccionibus et contribucionibus patrimonialibus, vicinalibus, tam personalibus quam regalibus et publicis funccionibus, et super predictis predictam universitatem de Villa Regali et homines eiusdem universitates absentes, et predictos procuratores et sindicos eorum, presentes ipsorum nomine, per hanc nostram sentenciam absolvimus et super hiis et singulis predictorum predicte universitati de Burriana et hominibus eiusdem absentibus, et predictis eorum procuratoribus seu sindicis presentibus, eorum nomine, solicium perpetuum imponimus.
Per hanc tamen nostram sentenciam non intendimus preiudicium facere predicte universitate de Burriana et hominibus eiusdem, supere iure si quid habet in hiis et singulis que illustrissimus rex Iacobus, avus noster memorie recolende, concessit, retinuit, et salvavit predicte universitati de Burriana et hominibus eiusdem, in privilegio quod concessit predicte universitati de Villa Regali et hominibus eiusdem, super populacione et concessione terminorum eiusdem, ultra ea que in presenti iudicio sunt deducta.
Lata fuit hec sentencia in regali Valencie dicti domini Regis, presentibus dictus procuratoribus et sindicis dictorum locorum et presentibus etiam testibus inclito infante Alfonso, Dei gratia comite Urgelli, et vicecomite Agerensis, et nobilibus Atone de Montecatheno, Guillaberto de Scintillis, nec non Artaldus de Azlor, Petro de Boyl, consiliarii dicti domini Regis, et Petro de Villarasa et Omberto de Capitepontis, legum doctoribus et iudicibus curie eiusdem, et pluribus aliis.
In cuius rei testimonium presentem sentenciam fieri iussimus nostra bulla plumbea munitam.
Datum Valencie IIIIº nonas decembris anno Domini Mº. CCCº. XVIIº.
Sig+num Iacobi, Dei gratia regis Aragonum, Valencie, Sardinie et Corsice, ac comitis Barchinone predictis, qui hac sentenciam tulimus.
Sig+num Petri de Sala, auctoritate regia notarii publici per totam terram et dominacionem illustrissimi domini regis Aragonum, qui prelacione predicte sentencia interfui, et ipsam de mandato dicti domini Regis in forma publica redigi et scribi feci et clausi.

Universitat Jaume I. Castelló. Arxiu Virtual Jaume I - http://www.jaumeprimer.uji.es - Document nº 001010

© 2006 - Universitat Jaume I - Arxiu virtual Jaume I