Noverint universi quod nos Iacobus, Dei gracia rex Aragonum, Maioricarum et Valencie, comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispesulani, per nos et nostros, cum presenti instrumento perpetuo valituro, non decepti set bono corde et gratuita voluntate, scienter et consulte, damus et concedimus ac de presenti tradimus per hereditatem propriam, francham et liberam in concambium et permutationem vobis, Guillelmo, priori de Corneliano, procuratori ecclesie Montisaragonis, et Bartholomeo, priori claustri, et toti conventui eiusdem ecclesie Montisaragonis imperpetuum, castrum et villam de Sancta Eulalia Maiore et villa de Castel Savals, cum omni dominio, iure et posse que ibi habemus et habere debemus quolibet modo vel qualibet ratione, cum turribus videlicet muris et fortitudinibus universis et singulis eiusdem castri et villarum predictorum et cum omnibus hominibus et feminis ibidem habitantibus et habitaturis cuiuscumque legis vel conditionis sunt vel erunt; et cum peitis, cenis, pedidis, ademprivis, donis, serviciis, caloniis, iusticiis civilibus et criminalibus, exercitibus et cavalcatis et eorum redemptionibus, quintis, quartis, novenis et tributis et quibuslibet aliis exactionibus; cum casis etiam et casalibus, vineis, ortis et ortalibus, campis, adempnis et aliaziris, linariis, cannamariis, areis et paludibus ac terris cultis et incultis, heremis et populatis, aquis, erbis, pratis et pascuis, furnis, molendinis et molendinariis ac columbariis, sotis et sotalibus et arboribus fructiferis et infructiferis, montibus, lignis, silvis et vetatis piscationibus et venationibus, introitibus et exitibus, terminis et suis pertinentiis universis a celo in abissum, et cum omnibus omnino et singulis aliis iuribus que in predictis castro et villa et eorum pertinentiis habemus vel habere debemus quolibet iure, quolibet modo vel qualibet ratione.

Pro hac autem donatione recognoscimus nos recepisse in concambium et permutationem a vobis et ecclesia predicta Montisaragonis castrum et villam de Marcen et villam de Petrosis et mille ducentos viginti solidos iaccenses et ducenta kaficia tritici et centum kaficia avene ad mensuram oscensem que vobis debebat Artallus de Focibus.

Quod castrum et villas et denarios triticum et avenam dedistis nobis pro ut inferius continetur; de quo cambio nos concedimus bene esse paccatos nunc et imperpetuum pro nobis et omnibus successoribus nostris ad nostram propriam voluntatem.

Renunciantes omni excepcioni concambii non recepti et doli et infactum.

Et si quid dictum castrum et ville quod et quas vobis damus plus valent vel valebunt in posterum, quam dictum castrum et ville, quod et quas vos datis nobis, totum illud quod plus valent vel valebunt, damus vobis et vestris successoribus et ecclesie predicte ex mera liberalitate nostra in remissionem peccatorum nostrorum et parentum nostrorum ad omnes voluntates vestras perpetuo faciendas.

Renunciantes illi iuri quod subvenit deceptis ultra dimidiam iusti precii seu iusti concambii, et omni alii iuri et auxilio, iuris canonici vel civilis, fori vel consuetudinis quibus contra predicta vel eorum aliqua nos vel nostri possemus nos unquam in aliquo adiuvare.

Predictum itaque castrum et villas de Sancta Eulalia et de Castel Savals cum omnibus et singulis supradictis et omnia iura, voces et acciones que in ipsis habemus vel habere debemus, quolibet iure vel qualibet racione de iure, dominio et possessione nostra et nostrorum extrahentes, mitimus eas in ius, dominium et pssessionem vestram et successorum vestrorum et ecclesie supradicte Montisaragonis, mitentes vos et ipsam ecclesiam in ius, dominium et possessionem corporalem ipsius castri et villarum et omnium et singulorum predictorum que vobis, ut predictum est, damus irrevocabiliter cum hoc publico instrumento ad habendum, tenendum, possidendum et expletandum tanquam rem vestram propriam et ad omnes voluntates vestras et successorum vestrorum et ecclesie memorate ex ipsis et in ipsis libere perpetuo faciendas.

Et promitimus vobis sollempni stipulatione per nos et omens successores nostros quod predictum castrum et villam cum omnibus supradictis et singulis que vobis damus in concambium, ut superius continetur, faciemus vos et omnes successores vestros et ecclesiam memoratam habere, tenere et possidere integre et in pace contra omnes personas imperpetuum; et tenebimus inde vobis et successoribus vestris et ecclesie memorate, de firma et legali eviccione, tali tamen pacto quod dictum castrum et villas que vobis damus in concambium, vel parte eorum, non vendatis nec donetis vel impignoretis, nec modo aliquo alienetis, nec vendere, dare, impignorare vel alienare possitis aliquo modo unquam aliquo tempore vos vel successores vestri sine assensu et voluntate nostra et successorum nostrorum regum Aragonie; et quod vos et omnes successores vestri detis nobis et successoribus nostri vel cui et quibus nos mandaverimus potestatem de dicto castro de Sancta Eulalia, irati et paccati, ad consuetudinem Barchinone, quandocumque et quocienscumque per nos et successores nostros, vel per litteras nostras vel successorum nostrorum vel alio quocumque modo inde fueritis requisiti.

Et nos, predicti Guillelmus, prior de Corneliano, procurator ecclesie Montisaragonis, et Bartholome, prior claustri totiusque conventus eiusdem ecclesie, recipientes pro nobis et omnibus successoribus nostris et pro ecclesia predicta a vobis, illustri domino Iacobo, Dei gracia rege Aragonum, Maioricarum et Valencie, comite Barchinone et Urgelli et domino Montispesulani supradicto, donacionem predictam castri et ville de Sancta Eulalia et ville de Castel Savals que nobis datis in concambium ut superius continetur, sub conditionibus antedictis; et recognoscentes nos de predicto concambio bene esse paccatos nunc et imperpetuum, pro nobis et omnibus successoribus nostris et pro ecclesia supradicta Montisaragonis, non vi, non metu nec dolo inducti set gratis, scienter et consulte, bonis cordibus et gratuitis voluntatibus, pro nobis et omnibus successoribus nostris et pro ecclesia sepedicta Montisaragonis, damus vobis, illustri domino Iacobo, Dei gracia regi Aragonum antedicto, et omnibus successoribus vestris regibus Aragonum, et de presenti tradimus per hereditatem propriam, francham et liberam in concambium et permutationem pro predicto castro et villa de Sancta Eulalia et villa de Castel Savals que nobis datis, ut superius continetur, castrum et villam de Marcen et villam de Petrosis cum omni dominio, iure et posse que ibi habemus et habere debemus quolibet iure vel qualibet ratione, videlicet cum turribus, muris et fortitudinibus universis et singulis eiusdem castri et villarum et cum omnibus hominibus et feminis in eisdem habitantibus et habitaturis cuiuscumque legis vel conditionis sunt vel erunt et cum peytis, cenis, pedidis, ademprivis, donis, serviciis, caloniis, iusticiis civilibus et criminalibus, exercitibus et cavalcatis et eorum redemptionibus, quintis, quartis, novenis et tributis et quibuslibet aliis exactionibus, cum casis et casalibus, vineis, ortis et ortalibus, campis, adempnis et aliaziris, linariis et cannamariis, areis et paludibus ac terris cultis et incultis, heremis et populatis, aquis, herbis, pratis et pascuis, furnis, molendinis et molendinariis ac columbariis, sotis et sotalibus et arboribus fructiferis et infructiferis, montibus, lignis, silvis et vetatis, piscationibus et venationibus, introitibus et exitibus, terminis et suis pertinentiis universis a celo in abissum et cum omnibus omnino et singulis aliis iuribus que in predicto castro et villis et eorum pertinentiis habemus vel habere debemus quolibet iure, quolibet modo vel qualibet ratione.

Et extrahentes dictum castrum et villam de Marcen et villam de Petrosis, cum omnibus et singulis supradictis et omnia iura, voces et acciones que in ipsis habemus vel habere debemus quolibet modo vel qualibet ratione, de iure, dominio et possessione nostra et nostrorum et ecclesie memorate, mitimus ea in ius, dominium et possessionem vestram et successorum vestrorum; mitentes vos et successores vestros in ius, dominium et possessionem corporalem ipsius castri et ville de Marcen et ville de Petrosis et omnium et singulorum predictorum que vobis damus in concambium et permutationem, ut dictum est superius, irrevocabiliter, cum hoc publico instrumento ad habendum, tenendum, possidendum, expletandum, dandum, vendendum, impignorandum, alienandum et ad omnes vestras vestrorumque successorum regum Aragonie voluntates, cui et quibus volueritis perpetuo faciendas, salvis nobis et nostris successoribus et ecclesie Montisaragonis imperpetuum, ecclesia et abbatia dicte ville de Marcen cum omnibus iuribus et pertinentiis earumdem que nobis et successoribus nostris et dicte ecclesie Montisaragonis perpetuo retinemus.

Et si quid dictum castrum et villam de Marcen et villa de Petrosis cum omnibus supradictis que vobis damus in concambium plus valent vel de cetero valuerint, quam dictum castrum et villam de Sancta Eulalia et villam de Castel Savals, totum illud quod plus valent vel valebunt, de cetero damus vobis et vestris successoribus imperpetuum et diffinimus.

Renunciantes scienter illi iuri quod subvenit deceptis ultra dimidium, iusti precii seu iusti concambii et omni alii iuri et auxilio, iuris canonici vel civilis, fori vel consuetudinis quibus contra predicta vel eorum aliqua nos vel successores nostri vel ecclesia Montisaragonis possemus nos unquam in aliquo adiuvare.

Et promitimus vobis quod dictum castrum et villam de Marcen et villam de Petrosis cum omnibus et singulis supradictis, exceptis dicta ecclesia et abbatia, cum omnibus iuribus et pertinentiis earumdem faciemus vos et successores vestros, reges Aragonum, habere, tenere, possidere et expletare integre et in pace imperpetuum, contra omnes personas et tenebimur inde vobis et vestirs successoribus predictis de firma et legali eviccione.

Et pro hiis omnibus et singulis antedictis vobis et vestris successoribus attendendis et complendis, obligamus vobis et vestris successoribus nos et successores nostros et omnia bona ecclesie predicte Montisaragonis ubique habita et habenda.

Actum est hoc apud Ilerdam, Xº kalendas augusti anno Domini Mº. CCº. Lº. primo.

Signum + Iacobi, Dei gratia regis Aragonum, Maioricarum et Valentie, comitis Barchinone et Urgelli et domini Montispesulani.

Testes sunt: G. de Montecatano. R. de Cardona. G. de Angularia. P. de Montecatano. Egidius de Rada. Bernardus Guillelmi de Entença. Guillelmus de Podio.

Sig+num G. prioris de Corneliano et procuratoris ecclesie Montisaragonis, qui hoc laudo et firmo. Sig+num prioris claustri et totius conventus Montis Aragonis, qui hec laudamus et firmamus. Sig+num Mathei helemosinarii. Sig+num Ade sacriste. Sig+num M. precentoris. Sig+num P. camerarii. Sig+num D. infirmarii.

Sig+num Petri Andree, scriptoris domini regis et publici notarii, qui mandato ipsius domini regis et aliorum omnium predictorum, hoc scripsit loco, die et anno prefixis.